مرکبات از جمله محصولات کشاورزی است که استان مازندران را به‌عنوان قطب اصلی تولید این محصول در سطح کشور مطرح کرده است اما همواره تبدیل این محصول به آبمیوه، کنسانتره و کمپوت نیازمند فراهم شدن واحدهای فرآوری بوده.

به گزارش روابط عمومی کانون انجمن های صنایع غذایی ایران و به نقل از صمت ، استان مازندران با داشتن ? واحد تولید کنسانتره و ?? واحد تولید آبمیوه، توانسته برای حدود ??? نفر به‌صورت مستقیم فرصت شغلی ایجاد کند. این در حالی است که در کنار این امر تولید حدود ?میلیون تن انواع مرکبات در استان لزوم بهره‌برداری از واحدهای بیشتر در این زمینه را ایجاب می‌کند. البته باید درنظر داشت که همواره چگونگی روند افزایش یا کاهش تولید میوه می‌تواند میزان تولید محصولات خام یا فرآوری شده و همچنین صادرات آن را با فرآیندهای مثبت و منفی همراه کند. با این وجود برخی مشکلات ازجمله واردات محصول مشابه، بالا بودن هزینه تمام‌شده محصول تولیدی و... این صنعت را با مشکلاتی روبه‌رو کرده که در ادامه و در گفت‌وگو با محمد محمدپور عمران، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران به چگونگی روند تولید تا صادرات محصولات فرآوری شده میوه در استان مازندران پرداخته خواهد شد.

سالانه چه میزان مرکبات در استان مازندران تولید می‌شود؟
براساس آمار اعلام شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی، در سطح استان مازندران نزدیک به ???هزار هکتار زمین باغی وجود دارد که از این مقدار، باغداران سالانه حدود ?میلیون تن انواع مرکبات از سطح باغ‌ها برداشت می‌کنند که با توجه به این حجم برداشت می‌توان گفت به‌طور متوسط از هر هکتار بیش از ?? تن برداشت مرکبات انجام می‌شود که این توانمندی استان مازندران را به عنوان قطب اصلی تولید مرکبات در سطح کشور معرفی می‌کند.

نحوه بهره‌وری از این میزان تولید مرکبات در استان و کشور چگونه است؟
عمده این محصولات برای مصرف روزانه و به صورت تازه‌خوری در سطح کشور پخش می‌شود. در کنار این امر می‌توان از مرکبات تازه در زمینه تولید آبمیوه، کنسانتره و کمپوت و از پوست آنها برای تولید لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کرد. این در حالی است که برای تازه‌خوری این محصولات در سطح استان و کشور، باید شرایط نگهداری، بسته‌بندی و انتقال مناسبی را فراهم کرد زیرا تازه‌خوری این محصول نیز نیازمند صنعتی پیشرفته است که با شرایط روز بازار به ویژه نحوه نگهداری و بسته‌بندی مطابقت داشته باشد که به همین منظور هم‌اکنون ??? واحد بسته‌بندی مرکبات در سطح استان مشغول به فعالیت هستند که برخی از این واحدها از ماشین‌آلات و فناوری‌های روز دنیا برخوردارند و برخی دیگر از این توانمندی‌ها بی‌بهره‌اند.

آیا استان از توانمندی سردخانه‌ای برای نگهداری مرکبات برداشت شده برخوردار است؟
بله. هم‌اکنون در کنار واحدهای بسته‌بندی حدود ???هزار تن ظرفیت ذخیره‌سازی مستقیم مرکبات در استان وجود دارد. البته در کنار این سردخانه‌ها، وجود انبارهای سطحی معمولی برای نگهداری کوتاه‌مدت مرکبات احداث شده که این امر می‌تواند به‌عنوان یک مزیت در استان همواره مطرح باشد و شرایط را برای نگهداری فصلی میوه فراهم کند.

چه برنامه‌هایی برای صادرات مرکبات و محصولات فرآوری شده در دستور کار قرار دارد؟
براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرار است بخش عمده‌ای از این محصولات به کشورهای همجوار صادر شود که برای تحقق این امر درحال فراهم کردن شرایط مورد نیاز در سطح استان هستیم زیرا در فصل برداشت میوه بخش عمده‌ای از محصولات به دلیل رکود در بازار و وجود دغدغه‌های صادراتی باغداران با مشکل فروش مواجه می‌شوند که با فراهم شدن شرایط بین‌المللی صادرات تحقق صادرات محصولات فرآوری شده و حتی میوه واقعیت بیشتری پیدا می‌کند. البته زمانی که با کمبود تولید میوه، متناسب نبودن اندازه محصول برداشت شده (از نظر وزن و اندازه)، بالا بودن قیمت محصول و... در سطح استان مواجه می‌شویم به‌طور حتم این امر می‌تواند میزان صادرات را با کاهش همراه کند که این امر منطبق با شراکت تجاری، برای داشتن صادرات باثبات نخواهد بود، به همین منظور تلاش شده با ایجاد پایانه‌های بزرگ فرآوری و لجستیک میوه و سبزیجات تا حدودی این ثبات فراهم شود. این در حالی است که برای تحقق این امر فاز نخست پایانه‌ای که به همین منظور در استان تا سال‌های گذشته به صورت نیمه‌تمام باقی مانده بود را بار دیگر در دستور کار قرار داده‌ایم تا با بهره‌برداری از آن روند صادرات مرکبات به صورت تازه‌خوری و فرآوری‌شده بیشتر فراهم شود. در کنار این پایانه مجوز طرح احداث پایانه‌ای جدید با استفاده از مشاوران بلژیک و هلند از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان صادر شده که می‌تواند صادرات بیش از ???هزار تن میوه و ??هزار تن ظرفیت سردخانه‌ای را در سطح استان ایجاد کند که این امر روند ارتباط با واردکنندگان بزرگ میوه در سطح بازارهای جهانی را تسریع خواهد کرد.

چه تعداد واحدهای فرآوری میوه به کنسانتره و آبمیوه در سطح استان وجود دارد و این واحدها توانسته‌اند چه میزان اشتغالزایی ایجاد کنند؟
هم‌اکنون ? واحد تولید کنسانتره و ?? واحد تولید آبمیوه در سطح استان وجود دارد که توانسته‌اند با تولید انواع محصولات مختلف برای ??? نفر به صورت مستقیم و هزاران نفر دیگر به‌صورت غیرمستقیم اشتغال ایجاد کنند که تعداد قابل توجهی از این واحدها به دلیل وجود برخی مشکلات از جمله واردات بی‌رویه محصولات مشابه، بالا بودن قیمت تمام‌شده محصول تولیدی تعطیل شده‌اند. این در حالی است که با توجه به حجم بالای تولید میوه در استان در صورتی که واحدهای فرآوری میوه بیشتر در استان راه‌اندازی شود علاوه بر جلوگیری از خام‌فروشی محصول این امر می‌تواند ارزش‌افزوده بیشتر را برای تولیدکننده و استان به همراه داشته باشد و همچنین می‌توان با رونق بخشیدن به این صنعت رونق اقتصادی و اشتغال پایدارتری در سطح استان ایجاد کرد.

آیا در خط تولید این واحدها محصول صادرات‌محور تولید می‌شود؟
بله تولید می‌شود ولی به دلیل برخی مشکلات و اینکه بخش بزرگی از محصول تولیدی از سایر پایانه‌های گمرکی در استان‌های دیگر صادر می‌شود اطلاع دقیقی از میزان صادرات و ارزآوری این واحدها وجود ندارد.

برای تسریع در روند صادرات میوه، کنسانتره، کمپوت و آبمیوه سازمان صنعت، معدن و تجارت استان چه برنامه‌هایی را در دست اقدام دارد؟
صادرات یکی از معقوله‌های تولید هر کالایی است و تا زمانی که تولید بر محور صادرات نباشد نباید انتظار ارتقای سطح کیفی و به‌دست آوردن بازارهای هدف بیشتر را داشت. البته افزایش میزان صادرات با بازاریابی و برقراری ارتباط تجاری با سایر کشورها به‌دست می‌آید که از همین‌رو هم‌اکنون یکی از بازارهای هدف استان در زمینه صادرات میوه و محصولات فرآوری شده آن بازارهای روسیه است که در زمینه حمل‌ونقل و لجستیک با فراهم کردن خط کشتیرانی منظم و شرایط ورود کامیون‌های روسیه به استان برای کاهش هزینه‌ها در دستور کار قرار گرفته است.

این واحدها با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند؟
فرسودگی ماشین‌آلات و همچنین استفاده نکردن از فناوری‌های روز دنیا از جمله مواردی است که این صنایع را با مشکلات فراوانی روبه‌رو کرده است. البته نبود واحدهای تحقیق و توسعه (آرانددی) در واحدهای تولید آبمیوه و کنسانتره و همچنین صنایع تبدیلی از دیگر مشکلاتی است که این واحدها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند که می‌توان با انتقال فناوری‌های متناسب با روند تولید به این واحدها و نشان(برند)سازی محصول تولیدی تا حدود زیادی این واحدها را از رکود خارج کرده و بار دیگر به چرخه تولید بازگرداند.